Umowa dożywocia czyli sprzedaż nieruchomości w zamian za opiekę jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla właścicieli nieruchomości. Szczególnie dla osób, które są już w podeszłym wieku i chcą sobie zapewnić spokojną emeryturę. Najczęściej seniorzy decydują się na przekazanie nieruchomości z zastrzeżeniem służebności osobistej najbliższym członkom rodziny. Nierzadko zdarza się, że rodzina mieszka razem więc sytuacja, jest najbardziej komfortowa. Chociaż w przypadku umowy dożywocia nie trzeba mieszkać razem.
Nie zawsze jednak, osoby chcące zawrzeć umowę o dożywocie posiadają dzieci. Wtedy pojawia się pytanie, jak sytuacja wygląda w przypadku osób obcych. Czy to również komfortowe rozwiązanie dla osób niespokrewnionych lub zupełnie obcych. Usługę taką, oferują bowiem również firmy.
Jak wygląda umowa dożywocia i opieka z nią związana? Czy zobowiązując się do opieki nad seniorem i zawierając umowę o dożywocie, musimy mieszkać razem? Jak spełniać obowiązki wynikające z umowy o dożywocie.
Umowa dożywocia jak wygląda?
Przede wszystkim należy wyjaśnić, na czym polega ten stosunek. Przez umowę o dożywocie właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę. W zamian za dożywotnią opiekę i utrzymanie.
Za niesporne uznać należy, że jest to umowa zobowiązująca i wzajemna. Zatem dosyć istotną rolę odgrywają stosunki osobiste pomiędzy uczestnikami umowy. Głównie oparte są one na normach moralnych i obyczajowych. Umowa ta charakteryzuje się pewnym ryzykiem. Dlatego stronom umowy o dożywocie musi towarzyszyć świadomość jego istnienia. Jak również świadomość tego, że tylko w niektórych sytuacjach prawo wkracza w dziedzinę wzajemnych stosunków stron.
Umowa dożywocia – koszty
Umowa o dożywocie musi mieć formę aktu notarialnego, dlatego konieczne jest jej podpisanie u notariusza.
Koszty notarialne obejmują ustalaną indywidualnie taksę notarialną, a także taksę w wysokości 6 zł netto za każdą rozpoczętą stronę plus obowiązującą stawkę podatku VAT. Zwykle potrzebne jest od 4 do 6 egzemplarzy umowy dożywocia. Dodatkowo notariusz pobierze stałą opłatę sądową w kwocie 200 zł od wniosku o wpis do księgi wieczystej prawa własności.
Jeśli w księdze wieczystej ma być ujawnione prawo dożywocia zbywcy, tj. dożywotnika, notariusz pobierze stałą opłatę sądową w kwocie 150 zł – od wniosku o wpis praw osobistych.
Notariusz może pobrać też dodatkową opłatę z tytułu przesłania do sądu drogą teleinformatyczną wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej – opłata wynosi 246 zł.
Umowa dożywocia – kto jest właścicielem
Przy zawarciu umowy o dożywocie własność nieruchomości zostaje przeniesiona na określoną osobę w zamian za dożywotnie utrzymanie lub inne określone świadczenia. Z chwilą zawarcia takiej umowy zbywca nieruchomości staje się dożywotnikiem, a nabywca zobowiązanym z umowy dożywocia. Powinien on wypełniać względem dożywotnika wszystkie obowiązki zawarte w umowie dożywocia. Zatem właścicielem zostaje osoba z którą decydujemy sie zawrzeć umowę dożywocia i na którą przenosimy własność nieruchomości. Trzeba mieć świadomość, że przestajemy być właścicielami nieruchomości, ale mamy dożywotnią gwarancję zamieszkiwania w lokalu.
Umowa dożywocia – czy trzeba mieszkać razem?
Świadczenia zobowiązanego w stosunku do dożywotnika nie muszą być realizowane osobiście. Wynika to z brzmienia art. 908 § 1. K.C. Zgodnie z jego treścią na nabywcę nieruchomości nałożony jest obowiązek dożywotniego utrzymania zbywcy. Forma i sposób realizacji tych obowiązków są dowolne. W praktyce są po prostu dogadywane przez obie strony. W treści tego artykułu zawarta jest, informacja o przyjęciu zbywcy jako domownika. Dlatego nasuwa się pytanie, czy w przypadku zawarcia umowy o dożywocie trzeba mieszkać razem. Oczywiście, nie jest to konieczne. Ustawodawca zaznaczył bowiem, iż tylko w braku odmiennej umowy spoczywa na nabywcy taki obowiązek.
Ustalanie wartości nieruchomości w przypadku umowy dożywocia
Umowa dożywocia służy zabezpieczeniu osób w podeszłym wieku, które nie polega na uzyskaniu określonego przychodu czy otrzymaniu w zamian innych dóbr materialnych. Polega natomiast na zagwarantowaniu w przyszłości przez czas nieokreślony podstaw egzystencji. W przypadku umowy o dożywocie nie mamy do czynienia z klasycznym przykładem ekwiwalentności świadczeń jak przy umowie sprzedaży czy zamiany. Nie oznacza to jednak, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje pod tytułem darmym. W zamian za swoje świadczenie dożywotnik uzyskuje określone świadczenia
Umowa dożywocia-jak rozwiązać?
Jeśli nowy właściciel nieruchomości uchyla się od powyższych obowiązków, dożywotnik może żądać przed sądem zmiany dożywocia na rentę. Należy mieć na uwadze, że w przeciwieństwie do darowizny dożywocie nie jest zaliczane na schedę spadkową. Wartości nieruchomości przeniesionej przez spadkodawcę na nabywcę w zamian za dożywotnie utrzymanie nie dolicza się do zachowku. W przypadku nie wykonywania uprawnień wynikających z tytułu umowy dożywocia dożywotnik, może dochodzić na drodze sądowej wymaganych świadczeń. Jak też może żądać naprawienia szkody będącej następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania umowy dożywocia na zasadach ogólnych. Obowiązki stron, są zatem regulowane przez prawo. W razie ewentualnych sporów umowę może rozwiązać sąd. Dlatego przy tego typu transakcjach zawsze należy zachować dużą