Umowa o dożywocie, nazywana potocznie umową dożywocia stanowi jedną z metod na zapewnienie spokojnej starości osobom w podeszłym wieku. Opiera się ona przekazaniu nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie oraz opiekę. Jak wygląda umowa dożywocia? Jakie są koszty jej podpisania? Na te pytania, postaramy się odpowiedzieć poniżej.
Umowa dożywocia – czym dokładnie jest?
Umowa dożywocia jest rodzajem umowy cywilnoprawnej. Za jej regulację odpowiada Kodeks Cywilny, a mówiąc dokładniej artykuły 908-916. Na czym ona właściwie polega? Osoba będąca właścicielem nieruchomości zobowiązuje się do przeniesienia własności na rzecz nabywcy pod warunkiem, iż zagwarantuje on dożywotnie utrzymanie. Oznacza to w praktyce, iż nabywca będzie mieszkał z pierwotnym właścicielem i zapewniał mu środki konieczne do utrzymania.
To jeszcze nie wszystko. W Kodeksie Cywilnym można przeczytać, iż ,,jeśli w zamian za przeniesienie własności danej nieruchomości nabywca zobowiąże się do zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania, powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu opał, światło, mieszkanie, ubrania, wyżywienie, zapewniać mu właściwą pielęgnację i pomoc w czasie choroby oraz sprawić mu na własny koszt pogrzeb, który będzie odpowiadał miejscowym zwyczajom”.
Charakterystyczne cechy umowy o dożywocie
Umowa dożywocia musi zostać przygotowana oraz zawarta w postaci aktu notarialnego, pod rygorem jej nieważności. Najważniejsze kwestie, które winny się w niej znajdować to zaś określenie zobowiązań nabywcy, jakie ma on względem dożywotnika oraz przeniesienie prawa własności danej nieruchomości. W umowie powinny ponadto zostać zawarte dane takie, jak:
- przedmiot umowy,
- dane nabywcy i dożywotnika (PESEL, numer i seria dowodu tożsamości, miejsce zamieszkania itp.),
- data, wraz z którą przedmiot będzie przekazany nabywcy.
Jakie dokumenty powinny zostać dołączone do umowy dożywocia? Zależnie od typu nieruchomości, do umowy dożywocia konieczne może być załączenie:
- wyrysu z mapy ewidencyjnej,
- wypisu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
- wypisu z rejestru gruntów,
- zaświadczenia na temat braku zaległości w opłatach za daną nieruchomość,
- numeru księgi wieczystej,
- dokumentów stanowiących potwierdzenie nabycia nieruchomości.
Umowa dożywocia a kwestia zachowku
Jak wygląda kwestia dziedziczenia w przypadku umowy dożywocia? Jak się okazuje, zapisy zawarte w testamencie po jej spisaniu są unieważniane. Jak do tego dochodzi? W odróżnieniu od darowizny umowa dożywocia nie jest bezpłatnym przysporzeniem. Dlatego też spadkobiercy nie mogą rościć swoich praw do zachowku od wartości nieruchomości.
Umowa dożywocia a kwestia darowizny ze służebnością
Umowa dożywocia nie jest tym samym, co umowa darowizny ze służebnością dożywotniego zamieszkania. Czym różnią się te dwa typy umowy? Darowizna mieszkania jest rodzajem umowy, która zobowiązuje jednostronnie. Znaczy to tyle, iż osoba będąca właścicielem mieszkania zobowiązała się do przeniesienia prawa własności do danej nieruchomości na rzecz nabywcy. Równocześnie posiada ona prawo do zamieszkiwania w części albo w całości nieruchomości do końca swoich dni. Nabywca nieruchomości, nie będzie mieć jednakże w tym przypadku żadnych obowiązków względem pierwotnego właściciela.
Jakie mogą być koszty związane z zawarciem umowy dożywocia?
Jak zostało to napisane wyżej, umowę dożywocia trzeba zawrzeć w obecności notariusza. Jej koszt zaś, zależny jest od wartości wybranej nieruchomości i podlega taksie notarialnej, której wysokość została odpowiednio określona w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dn. 28 czerwca 2004 r. odnośnie do maksymalnych stawek taks notarialnych.
Ponadto do kosztów, trzeba będzie doliczyć opłatę sądową na poziomie 200 zł od wniosku o wpis prawa własności do księgi wieczystej. Jeśli w księdze ma widnieć informacja na temat prawa dożywocia pierwotnego właściciela, wtedy konieczne będzie uiszczenie opłaty sądowej w wysokości 150 zł od wniosku odnośnie do wpisu praw osobistych. Opłatom podlega także sporządzenie wypisów zawartego aktu notarialnego.